Taalgebruik in strips

[Peter Motte]

2 minutes ago, Paul_NL said:

Syfilitisch, laag uitschot = 2 voorbeelden van uitspraken die niet ''typisch Nederlands'' zijn.

Er is géén énkele Vlaming die "syfilitische coyote-smoelen" zou zeggen.

 

Om mijn "aannames" tot in het absurde te drijven:

"syfilitisch" komt 128 keer voor op Nederlandse Belgische sites, en 11 000 (!) keer op Nederlandse Nederlandse sites.

 

Paul_Nl: jij kent gewoon geen Nederlands.

[Peter Motte]

1 minute ago, Paul_NL said:

Een belediging op basis van een ziekte is erg Nederlands, maar kies dan een ziekte die men hier ook daadwerkelijk gebruikt in het schelden. Of denkt men in het zuiden echt dat wij hier elkaar voor Syfilitische gekken uitmaken?

Verrek, zeg, het is HUMOR! Het is humor zoals de beledigingen van kapitein Haddock, jij gemarineerde zoetwatermatroos!

[Gast Kontiki]

Zopas gekopieerd uit het colofon van het bewuste Lucky Luke-album. Het is vertaald door Van der Heide Produkties (Producties zou het eigenlijk moeten zijn), een door en door Nederlands vertaalbureau uit Zandvoort (https://www.telefoonboek.nl/bedrijven/t2918963/zandvoort/van-der-heide-produkties/). Kunnen we alvast besluiten dat dit geen Vlaamse, laat staan Belgische keuzes zijn?

 

[TDPB]

7 minuten geleden, Paul_NL zei:

Syfilitisch, laag uitschot = 2 voorbeelden van uitspraken die niet ''typisch Nederlands'' zijn.

Een beetje voorbarig om dan maar te denken dat het typisch Vlaams is, want dat is het zeker ook niet.

Dat laag uitschot lijkt me vooral een moeilijk te vertalen woordgrapje te zijn.

[Zwendel]

2 minuten geleden, Kontiki zei:

Zopas gekopieerd uit het colofon van het bewuste Lucky Luke-album. Het is vertaald door Van der Heide Produkties (Producties zou het eigenlijk moeten zijn), een door en door Nederlands vertaalbureau. Kunnen we alvast besluiten dat dit geen Vlaamse keuzes zijn?

Dezelfde als Harry Dickson

[Gast Kontiki]

Het zijn dus slechte vertalingen uit Nederland. 

[TDPB]

1 minuut geleden, Kontiki zei:

Het zijn dus slechte vertalingen uit Nederland. 

Raar genoeg herinner ik me dat een aantal bevriende Nederlandse stripmakers op facebook lovend waren over de vertaling van dit album.

[blacktiger]

Nou breekt mijn klomp, dit roept om een broodje pindakaas. Als dat geen Nederlands is

[JPAR]

3 uren geleden, Kontiki zei:

Heb je in die studieboeken dan ook nog niet een eigen jargon? Voor handleidingen van technische toestellen wordt vaak doorverwezen naar interne woordenlijsten waarvan met name het aan elkaar schrijven van samengestelde naamwoorden is uitgeschakeld omdat je anders ellenlange technische woorden krijgt.

Ik heb zelf nog een uitgave over Star Wars geredigeerd en veel opmerkingen kon men niet uitvoeren omdat ze gebonden waren aan een officiële terminologielijst uit de jaren 80 waarvan ze niet mochten afwijken.

Nee, ik doel niet op woorden die je niet kent. Gaat gewoon om zinnen die niet kloppen. Ze lopen dan ineens in een andere zin over, of woorden die herhaald worden enz.

[eriktex]

1 minuut geleden, Paul_NL zei:

Een interessante toevoeging. Ik ben erg benieuwd welke vertaler verantwoordelijk is voor deze titel.
 

Dat moet dan toch Frits van der Heide zijn? Toch een gekend vertaler met heel veel jaren ervaring. Was hij het ook niet die Asterix heeft hertaald en diverse namen veranderd heeft?!

[Gast Kontiki]

Zojuist, eriktex zei:

Dat moet dan toch Frits van der Heide zijn? Toch een gekend vertaler met heel veel jaren ervaring. Was hij het ook niet die Asterix heeft hertaald en diverse namen veranderd heeft?!

 

Inderdaad. En vroeger zowat alle strips die in Eppo verschenen. Hij en zijn collega's in zijn vertaalbureau doen nog steeds veel vertalingen voor strips van Dargaud en Le Lombard, maar ik heb begrepen dat hij ziek is en ermee zou stoppen of op pensioen zou gaan.

[Gast Kontiki]

4 minuten geleden, Paul_NL zei:

Zou de vertaler rekening houden met het grote afname gebied in België en daar de vertaling stiekem op proberen toe te spitsen?

 

Bokken, mokken, pruillip kennen we wel, maar ik zou ze ook niet als typisch Vlaams omschrijven.

[Gast Kontiki]

Ik neem ook aan dat er minder voeling is gekomen met meer gangbaar taalgebruik. Maar dat hij zich zou forceren om Vlaamser te vertalen geloof ik helemaal niet. Een Vlaamse vertaler zou volgens mij ook geen "syfilitisch" gebruiken. Voor "laag uitschot", bokken en mokken (die ikzelf als te Nederlands ervaar) zal hij ook wel andere alternatieven aanbrengen waar jij je dan misschien niet aan zou hebben gestoord.

[Suske]

1 uur geleden, Peter Motte zei:

Ik wil aannemen dat zulke dingen in het verleden zijn gebeurt,

...

Dus moet je schrijven "kan wat beter", "het is nog niet echt goed" en meer van dat soort zweverige uitspraken waarin ..

 

Kan wat beter, Peter.

[Peter Motte]

"bokken en mokken" is gekozen omwille van het binnenrijm, dat is duidelijk

 

"syfilitische coyote-smoelen" is gekozen om een humoristische scheldpartij op te leveren

 

"laag uitschot" is gekozen om te passen bij het feit dat Joe Dalton er onaangenaam door verrast is

 

Allemaal vallabele keuzes, uit wat rondsnuisteren op internet gebleken niet on-Nederlands te zijn, en vertaald door een Nederlandse vertaler die zich volgens mij niet heeft ingespannen om het Vlaams te maken, want dat hoeft niet eens

 

Wat is dan eigenlijk Paul_Nl zijn probleem, behalve dat hij telkens bewijst dat hij geen Nederlands kent, die humor niet snapt, en niet gevoelig is voor de poëtische kwaliteiten van de tekst? En zonder het te beseffen misschien wel mijn eerdere "aannames" bewijst dat er iets mis is met het onderwijs Nederlands in Nederland, zodat in het hoger onderwijs geklaagd wordt over de slechte beheersing van het Nederlands van de instroomstudenten.

 

Kortom: er is op het werk van Van der Heide niets aan te merken.

[Peter Motte]

6 minutes ago, Suske said:

Kan wat beter, Peter.

Sorry, direct gecorrigeerd.

[Metabaron]

4 uren geleden, Paul_NL zei:

Als je kijkt naar de strip in Nederland en hoe weinig lucratief het is om in die wereld te ondernemen, kan ik mij ook voorstellen dat de mensen die er nog wel hun brood mee verdienen ook niet bepaald de jongsten zijn. Dat kan er ook voor zorgen dat het taalgebruik achterblijft bij wat er vandaag de dag gesproken/geschreven wordt. Wellicht speelt ook nog mee dat de Nederlandstalige boekjes beter verkopen over de grens en ze daar in de vertalingen rekening mee houden?

 

Ik heb de indruk dat geen enkele Nederlandse uitgever nog maar de moeite doet om een beetje regioneutraal te werken. Op Sherpa na misschien, maar Mat is volgens mij dan ook een hele goeie vertaler en die hoge afwerkingsgraad vind ik ook wel kenmerkend voor zowat alles wat Sherpa uitgeeft.

[JPAR]

Syfilitisch is een woord dat ik nog nooit gehoord heb hier in Nederland. Maar misschien komt dat omdat ik in het hoge noorden woon en het daar niet gebruikt wordt?

[Metabaron]

6 minuten geleden, JPAR zei:

Syfilitisch is een woord dat ik nog nooit gehoord heb hier in Nederland. Maar misschien komt dat omdat ik in het hoge noorden woon en het daar niet gebruikt wordt?

 

Ik denk niet dat dat ergens een courant woord is. Wellicht stond er in de Franse versie iets als ‘syfilistique’ of zo en hebben ze dat vernederlandst.

[JPAR]

Zojuist, Metabaron zei:

 

Ik denk niet dat dat ergens een courant woord is. Wellicht stond er in de Franse versie iets als ‘syfilistique’ of zo en hebben ze dat vernederlandst.

En misschien komen we daarmee bij het punt dat er door vertalers soms gekozen wordt om woorden te gebruiken die misschien beter door een ander synoniem vervangen hadden kunnen worden?

[Zwendel]

Ik heb ooit eens iets gezegd over het gebruik van 'smeris' in Mermaid Project 1. Kijk eens naar de vertaler

 

Ene ik pleit voor een neutraal taalgebruik.

[Metabaron]

2 minuten geleden, Paul_NL zei:

Dat lijkt mij tot nu toe de meest plausibele uitleg. Ook al zijn er sommigen die vol hartstocht willen claimen dat het allemaal prima en veel voorkomend Nederlands is. Ik denk dat veel Frans zich lastig laat vertalen naar het Nederlands zonder het gebruik van synoniemen voor de gebruikte woorden die hier niet meer (of amper) in gebruik zijn, dan krijg je dit soort gedoe.

 

Humor lijkt me sowieso het moeilijkste genre om te vertalen.

[Rork]

Syfilitische is me ook onbekend, zelfs met een medisch achtergrond. Blijkbaar is die dalton de enige die het gebruikt, ik vond het wel grappig.

 

Er is niks mis met "Maar zelf zit hij ook verveeld met een lastige kwestie: Jolly Jumper antwoordt niet meer! Hij bokt en mokt en zet een pruillip op. De reden? Lucky Luke heeft er het gissen naar en probeert wanhopig de dialoog met zijn trouwe strijdros te herstellen ...". Overigens is mok een aandoening aan de voeten van het paard. Of dat iets met het werkwoord mokken te maken heeft weet ik niet. Maar bokt en mokt hebben dus beiden zowel een relatie met Jolly Jumpers humeur als met paarden zelf.

"laag", "uitschot" of "laag uitschot", zijn wat mij betreft geen probleem, ik zou ervaar dat niet als on-nederlands.

[Metabaron]

12 minuten geleden, JPAR zei:

En misschien komen we daarmee bij het punt dat er door vertalers soms gekozen wordt om woorden te gebruiken die misschien beter door een ander synoniem vervangen hadden kunnen worden?

 

Ik heb het album niet gelezen, dus het ontbreekt me aan context. Misschien is het moeilijke woordgebruik een deel van de humor. Zoals ik net tegen Paul zei, is humor wellicht het moeilijkste genre om te vertalen.

 

Vertalen is trouwens een stiel apart, ik zou het niet willen doen.

[Zwendel]

2 minuten geleden, Metabaron zei:

 

Ik heb het album niet gelezen, dus het ontbreekt me aan context. Misschien is het moeilijke woordgebruik een deel van de humor. Zoals ik net tegen Paul zei, is humor wellicht het moeilijkste genre om te vertalen.

 

Vertalen is trouwens een stiel apart, ik zou het niet willen doen.

Zoals Kontiki zei: laten nalezen door een Noorderling als een Zuiderling de vertaling gedaan heeft en vieze verza.

[esteban²]

En een Belg. Een Belg, zeg ik! ;)

 

 

Ahja, ook ondertitels bij films ontsnappen hier niet aan. Soms is het ook een gebrek aan fantasie. Dat klinkt hard, maar het is niet anders. Één van mijn vrienden heeft dit als vaste job gedaan. Vaak merkte ik dan grappen en spreekwoorden op die in de vertaling iets heel anders werden en het moment een andere betekenis gaf. We hebben die discussie vaak gehad. De uitleg was steeds : "Humor is moeilijk" en "Ik vond geen alternatieven". Maar ik vond ze sos wél. En dan klonk het "Ah, ja, daar heb ik niet aan gedacht". Ik denk dus dat vindingrijkheid daar ook een grote rol in speelt.

 

 

 

Waar ik mij wél enorm kan aan storen bij ondertitels, zijn foute vertalingen. Woorden die verkeerd begrepen worden en dingen die zelfs helemaal niet meer in de context passen. Zo zijn er vaak verwijzingen naar zaken die eerder in de film gezegd werden, maar die later vergeten worden. Niet alleen ontbreekt de link dan, de echte betekenis verdwijnt dan vaak. Nochtans essentieel.

 

Ik vermoed dat dit bij strips niet anders is.

 

 

 

 

[Metabaron]

14 minuten geleden, Zwendel zei:

Zoals Kontiki zei: laten nalezen door een Noorderling als een Zuiderling de vertaling gedaan heeft en vieze verza.

 

Ik heb jarenlang met een redactie van Belgen en Nederlanders gewerkt en daar hielden we elkaar inderdaad wat in de gaten wat dat betreft. Als je dat allebei doet met de intentie om het aan beide kanten van de grens prettig leesbaar te houden, dan kom je daar inderdaad al een heel eind mee.

[Zwendel]

28 minuten geleden, Metabaron zei:

 

Ik heb het album niet gelezen, dus het ontbreekt me aan context. Misschien is het moeilijke woordgebruik een deel van de humor. Zoals ik net tegen Paul zei, is humor wellicht het moeilijkste genre om te vertalen.

 

Vertalen is trouwens een stiel apart, ik zou het niet willen doen.

'Woordenhumor' (vergeef mij het woord) is inderdaad moeilijk te vertalen. Je laat dat eigenlijk beter zo. Bijvoorbeeld 'Le Chat' moet je gewoon niet proberen te vertalen.

[Metabaron]

1 minuut geleden, Zwendel zei:

'Woordenhumor' (vergeef mij het woord) is inderdaad moeilijk te vertalen. Je laat dat eigenlijk beter zo. Bijvoorbeeld 'Le Chat' moet je gewoon niet proberen te vertalen.

 

Wat ik daarvan gelezen heb, leek mij anders prima vertaald.

[Zwendel]

4 minuten geleden, Metabaron zei:

 

Wat ik daarvan gelezen heb, leek mij anders prima vertaald.

Dan is het gewoon het type van humor dat niet het mijne is

[JPAR]

15 minuten geleden, esteban² zei:

Waar ik mij wél enorm kan aan storen bij ondertitels, zijn foute vertalingen. Woorden die verkeerd begrepen worden en dingen die zelfs helemaal niet meer in de context passen. Zo zijn er vaak verwijzingen naar zaken die eerder in de film gezegd werden, maar die later vergeten worden. Niet alleen ontbreekt de link dan, de echte betekenis verdwijnt dan vaak. Nochtans essentieel.

 

Ik vermoed dat dit bij strips niet anders is.

 

 

 

 

Of een serie die op een gegeven moment door een ander ondertiteld wordt en waar dan ineens namen anders geschreven worden. En waar een terugkerend "iets" ineens niet meer begrepen wordt doordat de nieuwe persoon de voorgaande afleveringen niet gezien heeft.

[Dickerdack]

7 uren geleden, Peter Motte zei:

Als vertaler-corrector-redacteur volg ik waarschijnlijk wat aandachtiger wat er met Nederlands gebeurt dan de meesten onder ons, en het blijkt dat de instroomstudenten in Nederland in het hoger onderwijs voor pedagogische richtingen tegenwoordig erg slecht scoren voor Nederlands.

Volgens mij is dat het gevolg van het te ver doorslaan van de "anti-autoritaire" benadering van het onderwijs, wat in Nederland vanaf de jaren 70 sterk opgang maakte. Je mag de scholieren bijna niet meer op een fout wijzen, of je loopt het risico ervan te worden beschuldigd dat je hun "traumatiseert" of hun "natuurliijke ontwikkeling" in de weg staat.

Ik wil aannemen dat zulke dingen in het verleden zijn gebeurd, maar met alle ideeën over het onderwijs komt het op hetzelfde neer: hoe goed de idee ook is, als de onderwijzer middelmatig is, loopt het altijd verkeerd af.

En dat is volgens mij wat we de laatste jaren merken.

 

Overigens zijn er zelfs Nederlanders die hun kinderen naar Vlaamse scholen sturen, omdat ze ontevreden zijn over de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs.

 

Het is net zoals dat dwaze idee dat je geen punten op testen meer mag geven. Geen 7/10, of 8/10 enz., want de zwakkere leerlingen kunnen minderwaardigheidscomplexen overhouden aan die viertjes en vijfjes die ze voortdurend krijgen.

Dus moet je schrijven "kan wat beter", "het is nog niet echt goed" en meer van dat soort zweverige uitspraken waarin iedereen kan lezen wat ze zelf willen.

En als je dan op het einde van het jaar een eindresultaat moet geven, hoe maak je dan het gemiddelde van "kan wat beter" en "het is nog niet echt goed"? Is dat dan "kan wat beter maar het is nog niet echt goed"?

Veel leraren maakten dan ook schemaatjes, zoals:

5 = kan wat beter

4 = het is nog niet echt goed

Bij de beoordeling van de test gaven ze een cijfer, zetten het met hun schema om in een "omschrijving", en op het einde van het jaar zetten ze het nog eens om, om een gemiddelde te kunnen berekenen, dat ze dan weer omzetten in een omschrijving.

Waarop de zwakkere leerlingen prompt te horen kregen dat ze niet mochten overgaan omdat ze onvoldoende waren, terwijl ze al het hele jaar dachten dat ze het net haalden.

 

Dat soort zweverige theorieën helpt niemand vooruit.

 

Bovenstaande beweer ik als basisschoolleraar al jaren... we zijn compleet doorgeslagen in onbegrijpelijke zweverigheid om de tere kinderzieltjes niet teveel op de proef te stellen...

Ik voel me een roepende in de woestijn! Maar het is goed te lezen dat ik in jou alvast een medestander heb! 😅

[Zwendel]

17 minuten geleden, Metabaron zei:

 

Wat ik daarvan gelezen heb, leek mij anders prima vertaald.

Ik had enkel een paar Nederlandstalige 'De Kat' gelezen. Vond dat ongeloofelijk flauw. Dacht dat het aan de vertaling lag.

Heb nu eens op Google wat franstalige bekeken. Dat is gewoon verschrikkelijk flauw tout-court

[Metabaron]

Zojuist, Zwendel zei:

Ik had enkel een paar Nederlandstalige 'De Kat' gelezen. Vond dat ongeloofelijk flauw. Dacht dat het aan de vertaling lag.

Heb nu eens op Google wat franstalige bekeken. Dat is gewoon verschrikkelijk flauw tout-court

 

Ja, je houdt ervan of niet. Ik ben er ook niet zot van.

[the pope]

10 hours ago, Metabaron said:

 

Wat ik daarvan gelezen heb, leek mij anders prima vertaald.

Het staat me vaag voor dat Mark Uytterhoeven daar in het verleden wat vertaalwerk voor gedaan heeft. Dat is dan natuurlijk wel een serieus kaliber.. 

[Rork]

12 uren geleden, Metabaron zei:

 

Ik heb de indruk dat geen enkele Nederlandse uitgever nog maar de moeite doet om een beetje regioneutraal te werken. Op Sherpa na misschien, maar Mat is volgens mij dan ook een hele goeie vertaler en die hoge afwerkingsgraad vind ik ook wel kenmerkend voor zowat alles wat Sherpa uitgeeft.

Ik denk dat je hier Uitgeverij Hum! vergeet. Uitstekend vertaalwerk.
(Al weet ik niet of de vlamingen dit kunnen bevestigen.)

[JPAR]

De vertalingen van Daedalus zijn van zo'n bedroefend niveau dat ik praktisch niks meer van ze koop. Hun uitgavebeleid speelt daar ook een rol in. Terwijl het een van mijn favoriete uitgeverijen was

[Waldorf]

Wie zich als Vlaming eens lekker wil ergeren aan een te Nederlandse vertaling moet de Silvester-uitgave van Bone nog eens ter hand nemen. 

[Gast Kontiki]

 

6 minuten geleden, Rork zei:

Ik denk dat je hier Uitgeverij Hum! vergeet. Uitstekend vertaalwerk.
(Al weet ik niet of de vlamingen dit kunnen bevestigen.)

Jazeker, al staan er soms ook wel wat woorden in die voor ons te Nederlands zijn. Maar ik had het al eerder over onverenigbare verschillen als het over boeventaal, straattaal en vloeken aankomt. Met een strip als Torpedo zal je dat nu eenmaal niet kunnen vermijden zonder hier en daar een keuze te moeten maken tussen bijvoorbeeld "flik" en "smeris".

Het bijzonderste is dat Uitgeverij HUM! over de hele lijn een goeie vertaling biedt en extra zoekt naar alternatieven om van een moeilijke Franse woordgrap een meer dan aanvaardbare Nederlandstalige versie te maken.

 

Soms zitten onze verschillen in kleine dingetjes die diep ingebakken zitten, hoor. In Vlaanderen zal je niemand "zwager" horen zeggen als hij "schoonbroer" bedoelt. En we weten wel dat "nonkel" officieel wordt afgekeurd, maar dat belet ons niet om dat te blijven zeggen in plaats van "oom". En op den duur zou je nog wensen dat onze zeer vaak voorkomende fout om "noemen" in plaats van "heten" ("hoe noem jij?" "ik noem Kontiki") te gebruiken een keertje wordt doorgedrukt zodat we daarvan af zijn. Of we zouden het allemaal eens correct moeten leren gebruiken, dat kan ook mits wat moeite.

[Metabaron]

17 minuten geleden, Rork zei:

Ik denk dat je hier Uitgeverij Hum! vergeet. Uitstekend vertaalwerk.
(Al weet ik niet of de vlamingen dit kunnen bevestigen.)

 

Zou kunnen, ik heb niet zoveel van Hum! in huis.