Zoo 1

[cinco]

 

- de originele cover -

 

 

- de cover van de heruitgave -

 

 

 

 

[cinco]

Even eerst de wikipedia-informatie:

 

Zoo is een Belgisch-Franse stripreeks die begonnen is in november 1994 met Philippe Bonifay als schrijver en Frank Pé als tekenaar. De reeks bestaat uit drie albums, uitgebracht in de Collectie vrije vlucht bij uitgeverij Dupuis.

 

De strip speelt zich af op het Normandische platteland in 1914. Hoofdpersoon is Anna die leefde in een animistische gemeenschap in Siberië waar men gelooft dat de ziel van een wezen in de neus huist. Op een nacht wordt haar man voor haar ogen vermoord en verliest zij zelf haar neus. Ze zoekt haar toevlucht bij zigeuners en komt terecht in Normandië bij dokter Célestin. Célestin erfde een dierentuin. Hij wordt geholpen door zijn adoptiedochter Manon en door beeldhouwer Buggy. Zij nemen de aan haar gezicht verminkte Anna op in hun midden.

De figuur van Buggy is geïnspireerd op dierenbeeldhouwer Rembrandt Bugatti. De dierentuin zelf is gemodelleerd naar de serres van het koninklijk paleis in Laken.

[cinco]

 

 

[cinco]

Ah, dat Vrije Vlucht-logo.

 

 

 

 

[cinco]

Een tekstloze eerste pagina.

 

Merk dat enkel het herfstblad van een kleur voorzien is.

Kleurgebruik is een belangrijk deel van de Zoo-reeks.

Of dit ingekleurd herfstblad een betekenis heeft...

De Eerste Wereldoorlog staat voor de deur, maar is slechts een achterliggende gedachte in dit verhaal, daarnaast toch druk uitoefenend op de personages met verantwoordelijkheid die de dreiging voelen van hun wereldje dat stelselmatig kan afbrokkelen. Of de puurheid van een vrouw die voor het leven geschonden gaat worden door de brutaliteit van de menselijke aard. Net zoals een verkleurd afgedwarreld herfstblad het verval inluidt en de voorbode is van een komende winter, zo is dit eerste album van Zoo een voorbode van een vredig evenwicht in een microkosmos dat meegetrokken gaat worden in één van de duisterste periodes van de recente geschiedenis.

Maar dat is niet voor dit album.

 

 

Die middelste tekening doet mij ook denken aan het Vrije Vlucht logo.

Toeval natuurlijk.

 

 

 

 

 

[cinco]

Nog meer pagina's in zwart-wit gehuld, de koude van de omgeving uitademend. Enkel de vlammen van brandende toortsen brengen enige kleur (en warmte) met zich mee.

 

[cinco]

Begeleid door een gedicht in de tekstvakken krijgen we een kijk op een volk geworteld in tradities en rituelen en daar middenin een vrouw die op het punt staat om bijna alles kwijt te raken.

 

 

 

Haar man, hun beer, een tafereel van eenvoudig geluk.

De liefde die nog leeft bij het koppel... maar de nacht die valt, gaat alles stukmaken.

 

 

 

[cinco]

 

 

De man raakt betrokken in een schermutseling die uit de hand loopt.

Rode tinten beginnen zich te mengen met de zwart-witte kleuren.

 

 

 

Als Anna door dit alles ontwaakt en zich naar de plaats van het onheil begeeft...

 

... wordt zij zelf slachtoffer van het geweld.

Ze verliest haar man, hun beer, ze wordt blijvend verminkt.

Ze verliest haar neus, symbool van de ziel in deze Siberische gemeenschap.

 

 

Ze vlucht, want zonder neus gaat ze niet meer als volwaardig worden beschouwd.

Slechts een vrouw zonder ziel in de ogen van het volk waartoe ze behoorde.

 

 

Ze vlucht, alles achterlatend. En zo eindigt deze proloog.

[cinco]

Ik ben ook niet zo voorstander van gewoon het verhaal te zitten samenvatten bij een review of hoe je dit wil noemen. Maar voor deze inleiding wist ik niet dadelijk hoe anders het te benaderen.

Dit is ook een zeer zware inleiding. De duisternis van de pagina's die perfect overeenkomen met de duisternis van de inhoud. Niet voor niets is die laatste plaat bijna volledig zwart. Een leven van alle kleur ontdaan.

[cinco]

Naar Normandië waar het zwart-wit plaatsruimt voor sephia tinten.

Frank laat zijn platen ademen. Veel witruimte op de linkerpagina.

 

 

Hier ook onze eerste blik op de beeldhouwer Buggy, de dokter en zoo-eigenaar Célestin en zijn geadopteerde en nu meerderjarige dochter Manon. Dat meerderjarig aspect is wel belangrijk voor bepaalde latere scènes in het verhaal. (anders zouden ze problematisch zijn)

 

 

 

[cinco]

We krijgen al dadelijk mee dat het financieel wat moeilijker gaat met de zoo en dat Célestin dus op wat wgoodwill moet rekenen van de mensen die hij kent. Hij krijgt wat glas geschonken, maar dan vormt het vervoer van dat glas weer een probleem, dus zijn er wat zigeuners die hun hulp aanbieden voor het transport.

 

 

[cinco]

Hoe zou je trouwens de tekenstijl van de personages omschrijven?

Het is niet zuiver realistisch, en daar ben ik wel blij om.

 

[cinco]

Bij het benaderen van de zoo warmen de kleuren op.

Ik ben dit vergeten te vermelden, maar let ook op de stevig dikke omkaderingslijnen die de tekeningen hebben.

Geen tekstballonnen die buiten de vakken treden en al zeker geen personages of objecten.

Elke tekening wordt strak in zijn kader gehouden.

 

 

En nu blijkt dus dat Anna, de vrouw van de proloog, meegereisd is met de zigeuners.

Célestin wil nog beletten dat zijn dochter een impulsieve reactie gaat geven bij het aanschouwen van deze verminkte dame, maar natuurlijk flapt ze het er toch uit.

 

 

[cinco]

Anna, ineengekrompen, half haar gezicht bedekt met een doek, de rest met haar haar dat verwilderd over haar voorhoofd hangt, enkel haar schuchtere ogen zichtbaar. Een vrouw die door haar trauma contactschuw is geworden en dit ook uitstraalt via haar body language.

 

 

Geen achtergrond bij deze tekening om de lichaamshouding van Anna in de plaat te versterken.

[cinco]

Des te wijder de poorten van de zoo voor de lezer worden opgezet, des te meer kleuren er aan de tekeningen worden toegevoegd.

 

 

 

De zoo als een oase van kleur middenin een grauwe wereld.

Kijk ook hoe de lichtinval in de zevende prent op de linkerpagina als een gouden gloed over het haar van hun in schaduw gehulde lichaam streelt.

 

 

[cinco]

Pagina's zonder tekst versterken het gevoel van evenwicht en harmonie die de zoo biedt aan haar bewoners en haar gasten. De duisternis van de proloog is nu ver weg.

 

 

Tekeningen die zowel een weidse blik geven op de binnenkant van één van de uitgestrekte serres als een close-up van enkele bloemen, beiden virtuoos getekend. En dat geldt voor zovele platen in dit album. Allemaal kleine schilderijen die de kracht tonen van het stripverhaal als medium.

 

 

 

[cinco]

De zigeuners helpen uit met de restauratiewerken in de zoo, maar uiteindelijk moeten ze verder.

Anna blijft wel in de zoo en wordt een vaste bewoonster.

 

 

Het afscheid van de zigeunerfamilie blijft echter zwaar.

 

 

Buggy schenkt de zigeuners een miniatuurbeeld cadeau.

 

Ook de beeldwerken die doorheen de bladzijden worden opgevoerd, zijn virtuoos weergegeven en even indrukwekkend als de tekeningen van de dieren. Het is moeilijk om in een niet bewegend medium het verschil te doen aanvoelen tussen een levend wezen en het verstild beeld ervan, maar Frank slaagt er wonderwel in.

 

[cinco]

Laat me terloops even dit beeld van de serres van Laken tonen zodat je kan zien hoe sterk de invloed ervan was op de decors in Zoo.

 

 

 

 

[cinco]

een nieuwe zonsopgang hult de ganse zoo weer in een gouden warme gloed.

 

 

Anna die nu de taal van haar nieuwe thuisland machtig is, verraadt hiermee de sprong in de tijd die we met deze pagina's gemaakt hebben.

 

 

Vooral het lichtspel dat de tijger creëert door de zon te blokkeren, zorgt voor een krachtig beeld.

En dat is ook Buggy de beeldhouwer niet ontgaan.

 

 

 

[cinco]

Maar naast de waaier aan dieren die als inspiratiebron dienen voor Buggy is er ook Manon.

 

 

En wat doorheen het verhaal al verschillende malen gesuggereerd is, krijgt nu ook vorm in de tekeningen.

In de hoek van zijn atelier zien we Buggy en Manon passioneel verstrengeld, volledig overgegeven aan hun seksuele driften.

 

 

[cinco]

 

Doorheen dit album maakt Anna de grootste karakterontwikkeling door.

Door haar verblijf in de zoo heeft ze haar zelfrespect hervonden, maar haar verminkt gezicht is zowel fysiek als psychisch een blijvende wonde.

 

 

Célestin draagt dan weer in stilte de zorgen over de financiële staat van de zoo.

Enkel in Anna vindt hij hiervoor een klankbord.

 

 

 

 

 

 

[cinco]

Vooral voor Manon is de zoo een cocon waarin ze is opgegroeid, afgeschermd van de donkere kanten die de maatschappij en het leven met zich meebrengen. Je zou kunnen zeggen dat daardoor haar groeiproces naar volwassenheid wat is afgeremd waardoor ze nog op een kinderlijke manier reageert als iets niet verloopt hoe ze zou willen. Ze kan tegenslagen moeilijk verwerken. Mogelijk dat haar pleegvader Célestin haar te beschermend heeft opgevoed als een vorm van overcompensatie omdat hij slechts dat is, haar pleegvader.

 

 

 

 

[cinco]

De geboorte van de baby Oryx brengt vreugde en verdriet akelig dicht bij elkaar wanneer het diertje na slechts enkele seconden ter wereld gebracht te zijn het leven laat.

 

 

Eén van die momenten in deze reeks die me steeds zijn bijgebleven.

De blik van de baby Oryx die verstart en het pasgeboren lichaampje dat in het volgende plaatje levenloos in het hooi ligt.

 

 

Dit is zo een moment waarbij Manon volledig dichtklapt.

 

 

Het onweer dat buiten woekert, versterkt de tragiek die zich binnen afspeelt.

[cinco]

Als we de bladzijde omslaan is er weer wat tijd gepasseerd.

Altijd weer zijn het die platen met dieren die kleur schenken aan de pagina, zoals hier het bovenste linkerkader.

 

 

In hoeverre leven deze mensen eigenlijk geïsoleerd van anderen?

We zien de hoofdpersonages vooral met elkaar in interactie.

Manon wordt niet gespot met leeftijdsgenoten. Buggy lijkt naast zijn surrogaatfamilie enkel gefocust op zijn beeldhouwwerken en de inspiratiebronnen daarvoor. (de dieren en Manon)

En Célestin onderhoudt voornamelijk zakelijke contacten buiten de kleine kring van zijn zoo-gemeenschap.

 

Eén van deze contacten wordt nu uitgenodigd omwille van roots die hij deelt met Anna.

Anna heeft doorheen het album een metamorfose ondergaan en is terug opengebloeid in de zoo.

Maar de man waar ze nu in contact mee wordt gebracht, deelt de principes en de gedachten van het volk waarvan ze is weggevlucht. Geen neus = geen ziel.

 

 

Dit alles rijt opnieuw oude wonden open bij haar.

En bij de hervattting van het gedicht uit de proloog gaat de pagina ook terug in zwart-wit.

 

 

 

[cinco]

Manon ontstresst zich dan weer in haar seksueel spel met Buggy.

Dat levert toch wel enkele zeer expliciete scènes op.

 

NSFW

 

Spoiler

 

 

 

Merk vooral op onderstaande rechterpagina hoe hun lichamen zowel samensmelten met elkaar als met de wortels van de bomen. De inkleuring en het schaduwspel vergroten dit gevoel nog meer.

Het lijkt vooral dat deze scène wil aantonen hoe sterk de mens in zijn wildste driften opnieuw één wordt met de natuur.

 

Spoiler

 

 

 

 

 

[cinco]

 

Anna zit echter nog altijd in met het verlies van haar reukzin.

Maar Manon denkt de oplossing te vinden door al haar andere zintuigen te prikkelen en zo via associatie de herinneringen aan geuren te activeren.

 

 

Een tapir in de buurt hebben als je je aan zulke rituelen waagt, kan natuurlijk ook nooit kwaad.

 

 

En ja, er is resultaat.

Een kleine overwinning voor onze bewoners van de zoo.

 

 

[cinco]

Maar de schaduw van de oorlog die steeds groter wordt, komt ook te hangen over deze tot nu ongerepte haven van fauna en flora.

 

 

En zo komt dit eerste deel van de Zoo-trilogie tot een einde.

Een verhaal dat door de grote kracht van zijn tekeningen tot een indrukwekkend werk is uitgegroeid.

 

 

[cinco]

Maken de tekeningen het moeilijk om met een kritische blik naar het verhaal te kijken?

 

Een zoo waar zowel de dieren als de mensen angstvallig van de buitenwereld worden afgeschermd door de eigenaar/dokter?

 

Een verminkte vrouw die het kwestie verzorging en behandeling moet stellen met de mogelijkheden maar ook de beperkingen van die dokter?

 

Een wereld waarin een jongvolwassen meisje haar lichamelijke verlangens zoekt bij een oudere beeldhouwer omdat ze bijna geen andere mensen kent?

 

Een zoo als een oase maar ook als een kooi.

 

[Ptrck]

Dank je wel voor deze beschrijving. Mijn interesse is gewekt. Zin de andere twee delen van eenzelfde kwaliteit?

[cinco]

1 uur terug, Ptrck zei:

Dank je wel voor deze beschrijving. Mijn interesse is gewekt. Zin de andere twee delen van eenzelfde kwaliteit?

 

Ja, toch wel. Het tweede deel fungeert vooral als overgangsalbum naar het heftige derde deel.

Maar alledrie de albums zijn kwalitatief elkaars gelijken.

[Ptrck]

Nieuwsgierig geworden door deze bespreking, heb ik de integraal van deze strip te pakken kunnen krijgen. Ik heb genoten. Een goed verhaal en prachtige tekeningen. Dank voor het onder de aandacht brengen.

 

is er meer van deze tekenaar wat ik MOET lezen? (Dus wat minstens net zo goed is).

[Peter Motte]

Op 19/2/2021 om 12:10, cinco zei:

Even eerst de wikipedia-informatie:

 

Zoo is een Belgisch-Franse stripreeks die begonnen is in november 1994 met Philippe Bonifay als schrijver en Frank Pé als tekenaar. De reeks bestaat uit drie albums, uitgebracht in de Collectie vrije vlucht bij uitgeverij Dupuis.

 

De strip speelt zich af op het Normandische platteland in 1914. Hoofdpersoon is Anna die leefde in een animistische gemeenschap in Siberië waar men gelooft dat de ziel van een wezen in de neus huist. Op een nacht wordt haar man voor haar ogen vermoord en verliest zij zelf haar neus. Ze zoekt haar toevlucht bij zigeuners en komt terecht in Normandië bij dokter Célestin. Célestin erfde een dierentuin. Hij wordt geholpen door zijn adoptiedochter Manon en door beeldhouwer Buggy. Zij nemen de aan haar gezicht verminkte Anna op in hun midden.

De figuur van Buggy is geïnspireerd op dierenbeeldhouwer Rembrandt Bugatti. De dierentuin zelf is gemodelleerd naar de serres van het koninklijk paleis in Laken.

Vreemd...

Ik ben zeker dat ik de trilogie heb gelezen, maar herinner me het verhaal totaal niet op die manier.

Dat doet me terugdenken aan de Director's Commentary bij de DVD van Book of Shadows, het vervolg op The Blair Witch Project. De  film had een volledig andere indruk op me gemaakt dan wat hij volgens de commentaren had moeten doen.

Mijn conclusie: de film is een mislukking. De scenarist en regisseur waren er gewoon niet in geslaagd om hun ideeën over te brengen.

[cinco]

9 minuten geleden, Peter Motte zei:

 

Ik ben zeker dat ik de trilogie heb gelezen, maar herinner me het verhaal totaal niet op die manier.

 

 

Wat herinner je je dan anders?

Want die omschrijving was een objectieve inleidende korte inhoudsschets op de wikipedia-pagina die klopt met de setting en de opbouw van het verhaal in het album.

[Peter Motte]

Voor mij was dat zwartharige meisje met dat wipneusje het hoofdpersonage. Ze is een beetje simpel van geest, en haar wereldje wordt kapotgemaakt door de buitenwereld.

De neusloze herinner ik me totaal niet.

Voor een stuk vond ik het typisch Frans romantisch geleuter.

(ik ben al weg )

[cinco]

26 minuten geleden, Ptrck zei:

is er meer van deze tekenaar wat ik MOET lezen? (Dus wat minstens net zo goed is).

 

Mensen hier zijn over het algemeen positief over de Ragebol-reeks en Het Beest.

 

Zelf was ik erg onder de indruk van zijn Little Nemo-hommage.

Maar ik kan me voorstellen dat dat niet ieders cup of tea is.

 

 

En dan is er ook nog zijn Robbedoesalbum Het Licht van Borneo.

 

 

 

 

[cinco]

9 minuten geleden, Peter Motte zei:

 

De neusloze herinner ik me totaal niet.

 

 

Selectief geheugen?

 

De reeks begint letterlijk met bladzijden en bladzijden die focussen op Anna en hoe ze haar letsel heeft opgelopen. Ze blijft een voorname rol hebben doorheen de ganse trilogie en heeft verhaaltechnisch een ontzettend belangrijke functie in het laatste deel.

 

 

[cinco]

10 minuten geleden, Peter Motte zei:

Voor mij was dat zwartharige meisje met dat wipneusje het hoofdpersonage. Ze is een beetje simpel van geest, en haar wereldje wordt kapotgemaakt door de buitenwereld.

 

Manon is eigenlijk zo een beetje uitgegroeid tot de mascotte van de reeks, maar de personages waarop de overkoepelende verhaallijn de grootste impact heeft, dat zijn Celestin en Anna.

[Peter Motte]

15 uren geleden, cinco zei:

 

Selectief geheugen?

 

 

Je kunt je natuurlijk moeilijk een neus herinneren die er niet is.

[cinco]

1 uur geleden, Peter Motte zei:

 

Je kunt je natuurlijk moeilijk een neus herinneren die er niet is.

 

Je kan als variatie op fantoompijn een fantoomherinnering eraan hebben.

Maar haar voorgeschiedenis is toch wel uitvoerig aan bod gekomen in de reeks.

 

 

 

17 uren geleden, Peter Motte zei:

 

De neusloze herinner ik me totaal niet.

 

 

Ze staat letterlijk centraal op de cover van het tweede deel met een windsel rond de plek waar haar neus voordien stond.

 

[De Hollander]

3 uren geleden, Peter Motte zei:

 

Je kunt je natuurlijk moeilijk een neus herinneren die er niet is.