Peter Motte

Er zijn in het Japans ook maar 11 delen, dus technisch is Neon Genesis Evangelion volledig vertaald in het Nederlands.

Het verhaal breekt echter inderdaad af.

Maar als je de anime ziet, dan vraag je je af wat ze zouden hebben gedaan om een volledige manga-versie boeiend te houden. Op het einde zie je soms alleen maar tekst. Of je krijgt een dia (niets beweegt) met een voice-over. Er zijn ook veel voice-overs die andere dingen zeggen dan de tekst die in koeien van letters op het scherm verschijnt.

Weird.

Wat verklaart waarom het een cult-hit is, maar waarvan ik me wel afvraag of het door geldgebrek kwam in plaats van door artistieke keuzes, en zeker hoe ze dat dan in een manga zouden stoppen.

Fer ze taim bie-ing:

 

1 Death Note +

2 Neon Genesis Evangelion +

3 Bleach

4 Ikigami +

5 Monster +

6 Nana

7 MW +

8 Rurouni Kenshin

9 Battle Angel Alita +

10 Usagi Yojimbo

 

+ betekent: volledig gepubliceerd in het Nederlands

 

Lijst aan verandering onderhevig (die jishin, hè).

Over de cover spreek ik mij niet uit, maar die verhaaltjes (http://gruesonnl.yan-gevuld.be/) vind ik op zijn minst gezegd erg vreemd.

Een indruk die ik ook had. En die me nieuwsgierig maakt.

Misschien.

Echter, nu weet ik dat Grueson bestaat.

Death Note staat zelfs in de handleidingen van het MO, dus dat lijkt me een goeie keuze.

Bovendien is de eerste indruk de belangrijkste > je hebt het boek vast of je hebt het laten liggen.

Misschien moet je daar niet te veel op focussen, en het wat loslaten.

Ashi!

Het is niet alleen gewoon een uitdrukking, het is ook een informele eretitel waar verder niets aan vasthangt (behalve misschien extra verkoop als je het op de boekjes drukt).

Eigenlijk hebben we alle vrijheid om hem in het Nederlands helemaal anders te honoreren.

Iets eigentijds, zoals "serial mangaka".

Iemand een voorstel?

"Grondlegger" zou een goeie keuze zijn, als hij de eerste was.

Ik meen me te herinneren dat het woord "manga" als sinds de 19e eeuw bestaat, en dat Tezuka dus moeilijk de grondlegger kan worden genoemd.

Ik denk ook niet dat hij de eerste was die lange getekende verhalen in het Japans maakte.

Ik kan het gebruik van "peetvader" dus wel begrijpen, maar in het Nederlands komt het raar over, vind ik, en vooral het gebeurt nauwelijks.

Hoofd leegmaken en opnieuw beginnen.

De meningen lijken verdeeld.

Het lijkt ingewikkelder te zijn.

 

Op de Nederlandse wikipedia wordt Tezuka de "God van de manga" genoemd, niet de peetvader.

 

Op de Engelse wikipedia krijgt hij DRIE titels:

- "the father of manga"

- "the god of manga"

- "godfather of anime"

 

Ik heb op nog geen enkele website "kamisama" vertaald gevonden als "godfather" of "peetvader".

Wel heb ik deze opmerking gevonden: "kami-sama can be used for a divinity, or for an outstanding human, such as Tezuka Osamu, "the god of manga." (ook uit de Engelse wikipedia).

 

Als je met Google Search zoekt op

osamu tezuka "godfather of manga"

dan vind je wel enkele bronnen, maar niet de bekendste.

 

Er zijn 5 à 6 keer zo veel verwijzingen naar "god of manga" als naar "godfather of manga".

Ik denk dat het beste is om het eens na te vragen bij wat tweetalingen Japans-Engels, en ik verwacht een verwarrend antwoord, waarbij de ene de knoop zus en de andere de knoop zo doorhakt.

Op de website van 't Pinceel Stripverspreiding wordt een "terugkeeractie" voor de achtdelige mangaserie "Boeddha" van Osamu Tezuka bij Uitgeverij L (Nederlandstalig) vermeld voor 12,50 euro/stuk of

100 euro in totaal.

 

Dezelfde boeken worden er ook vermeld aan 16,95 euro, maar daar staat bij

"In herdruk". Dat zijn waarschijnlijk verouderde gegevens die moeten worden

vervangen door de nieuwe die nu in een "terugkeeractie" worden aangeboden.

Er staan er ook aan nog andere prijzen, maar die zijn van uitgeverij

Vertical in het Engels.

 

Ik heb ze in elk geval al kunnen bestellen bij mijn plaatselijke boekhandelaar. Volgens hem verschijnen ze vermoedelijk in april 2015.

Een actiescène met Gruesom?

In A staat hij maar wat te staan. B heeft geen idee van wat voor soort strip het is.

Het is niet zonder reden dat Superman vaak vliegend wordt afgebeeld.

B

 

Ik vind de houding op A niet echt geslaagd. Zo van: wat staat-ie daar te doen? Moet-ie daar niet afvallen?

 

C mist inderdaad personages.

Er staan wel wat rare dingen in dat artikel.

 

Tezuma wordt daarin "de peetvader van de manga" genoemd. Dat zou dan de vertaling zijn van "manga no kami sama", beter bekend als 漫画の神様.

Wij herkennen daarin allemaal natuurlijk de tekens voor manga: 漫画, de naam van deze rubriek.

の is gewoon "no". Dat wordt in het Japans dikwijls gebruikt om een genitief aan te duiden, dus wat bij ons de "s" is in "Jans auto". Let op: の wordt ook voor andere grammaticafuncties gebruikt, maar tussen twee zelfstandige naamwoorden is het altijd een genetief-aanduiding.

 

Het probleem is dit: 神様

Volgens het artikel in het tweede deel van Ayako betekent het "peetvader".

Ik weet niet waar ze dat idee halen.

 

神 is het teken voor "kami", zijnde "God". Het kan ook "geest" of "ziel" betekenen. De drie betekenissen liggen dus erg dicht bij elkaar. Dat is een bekend probleem bij vertalen: het bronwoord is zelden 100% hetzelfde als een woord in de doeltaal. Maar soit.

 

Overigens kan "kami" ook "papier" en "hoofdhaar" betekenen, maar daarvoor worden andere kanji gebruikt:

紙 voor "papier", en

髪 voor "hoofdhaar".

Overigens kun je hier http://jisho.org/words?jap=kami&eng=&dict=edict nog 6 andere betekenissen vinden voor "kami". Japans is grammaticaal eigenlijk een gemakkelijke taal, maar het zijn die kanji en die homoniemen die ze moeilijk maken.

 

 

様 is dus hier wat van 神様 "peetvader" zou maken in plaats van "god".

Om te beginnen wordt de combinatie 神様 blijkbaar zelf als "god" vertaald. Ik gebruik trouwens een kleine letter en geen hoofdletter, omdat een hoofdletter veronderstelt dat het dan om monotheïsme gaat. Ik zou hier liever neutraler met een kleine letter vertalen.

 

Blijft 様

Als het los wordt gebruikt, kan het maar even DRIE betekenissen hebben, maar de uitspraak is niet drie keer hetzelfde.

Er is さま of "sama", wat dus de vorm is die wordt gebruikt in 神様.

Er is ook よう , wat we in Nederlandse tekens zouden schrijven als "joo". Dus met de "j" van "Jan", en gevolgd door een lange "oo". Dat heeft dus niets te maken met waar we nu mee bezig zijn.

En tenslotte is er ざま, of "zama". Dat is een interessant geval, omdat het een uitspraakvariant lijkt van "sama", en het dus mogelijk is dat het hetzelfde zou kunnen zijn als "sama". Maar dat is niet het geval. Sterker nog: als zelfstandig naamwoord betekent het precies het tegengestelde van wat je zou verwachten van een god: warboel, slechte staat, slechte aanblik. Als suffix betekent het "manier".

 

Het gaat ons dus om さま of "sama".

Dat kan een zelfstandig naamwoord zijn, maar ook een suffix.

Als suffix betekent het "wijze", "aard", "uiterlijke verschijning".

In beleefde taal is het een achtervoegsel dat "meneer", "mevrouw" of "juffrouw" kan betekenen. En in vaste uitdrukkingen is het ook een suffix dat woorden beleefder maakt.

 

神様 lijkt dus niet "peetvader" te betekenen. Interessant is dat "peetvader" in het Engels ... "godfather" is.

Hebben we hier dan te maken met een vertaling uit het Engels?

Maar waarom zou er in het Engels "godfather" hebben gestaan?

 

Raadselachtig ...

Dat staat toch in het artikel in het tweede deel van Ayako.

is dàt je grote analyse?

Je kunt complete universitaire artikelen vinden waarvan de auteur nog minder opmerkt.

Super 1-aprilgrap voor 2015! Ik had vorige week al zo'n vermoeden, en deze week werd het helemaal duidelijk.

Ikigami: ook zo'n realistisch getekende strip.

En qua tekenstijl is Death Note ook realistisch.

Overigens: wie vindt Akira zo vreselijk onrealistisch getekend? Oké, inhoudelijk is het niet realistisch, maar de tekenstijl is het wel.

Bovendien schijnen de grote manga-ogen afkomstig te zijn van de Walt Disney-tekenfilm Bambi.

Al die stijlen, strekkingen en landen beïnvloeden elkaar.

Zoeken naar "typisch Japans" is dan ook nogal moeilijk.

Eigenlijk is een strip alleen maar "echt Japans" als hij in Japan is getekend door Japanners. Maar stilistisch is er geen lijn (ahem) in te vinden.

Mijn exemplaar is in elk geval besteld.

Verder wachten we gewoon af. Het kan een paar maanden duren voor het wordt geleverd.

Dat wordt bij mij dus nr. 372.

 

Zolang er hier en daar nog manga verschijnt, is er de kans dat het weer wordt opgepikt. Maakt niet uit waarom het dan verschijnt.

 

Volgens mij hebben Glénat en Kana wat overdreven en te veel uitgegeven.

 

Wist je trouwens dat de Vlaamse stripmarkt een van de weinige is waar strips van eigen bodem het beter doen dan Walt Disney-strips? Denken dat ze hier een manga-invasie zoals in Frankrijk konden krijgen, was wel wat optimistisch. Dát was optimistisch.

 

Niemand zegt dat manga in het Nederlands sprínglevend is, maar laten we de ikigami voorlopig maar in de kast houden. Het zou niet de eerste patiënt zijn waarvan sommige dokters zeggen dat hij maar een half jaar meer te leven heeft, en die er toch nog doorkomt.

De Wachters van het Louvre is een one-shot, dus daar zie ik geen enkel probleem. Het meeste van Taniguchi is trouwens ééndelig.

Nu ja, als zelfs iemand met 371 manga's op de plank manga nog altijd associeert met "hakken en slaan", hoeft het niet te verwonderen dat het hier niet aanslaat.

Sorry hoor, dat was een heel grove veralgeming, maar het is wel waar dat de meerderheid van de manga in het Nederlands actiereeksen zijn. En soms zijn de voltooide reeksen dat trouwens ook: Akira, Dragon Ball (Z), om er maar twee te noemen.

Akira is trouwens - terecht - vooral bekend door de grandioze weergave van actie en beweging in het eerste deel. Het is eigenlijk Akira die het idee heeft doen ontstaan dat manga erg filmisch is. Ik ben het daar niet mee eens, in die zin dat manga niet filmischer is dan Westerse strips. Maar de beweging in de eerste twee delen van Akira is echt mind blowing.

 

Taniguchi is heel erg het tegengestelde. In het Nederlands zul je niet zoveel vinden dat daarmee vergelijkbaar is. Je kunt het natuurlijk hebben over Death Note, waar nogal veel wordt geredeneerd, maar in Death Note dient dat toch vaak om naar een actiescène toe te werken.

Ikigami heeft, denk ik, nog het minste actie - na Taniguchi, natuurlijk.

 

En verder kun je natuurlijk zeggen dat er weinig manga in het Nederlands verschijnt. Dat klopt, natuurlijk. Maar er is toch iets te zeggen voor de opmerking van Lalala, dat het nogal gemakkelijk is om te sneren "in het Nederlands is manga dood" als er eens iemand aankondigt dat er nog een deel verschijnt. Het heeft er toch veel van weg dat sommigen elk initiatief om manga uit te geven al bij voorbaat het gras voor de voeten willen wegmaaien.

 

Scratch Books geeft met "De wachters van het Louvre" zijn (haar?) eerste manga uit.

Dat is in een onzekere markt heel moedig, en verdient aanmoediging.

Taniguchi verscheen tot nu toe bij Casterman, en zij hebben het blijkbaar opgegeven.

Maar kijk, Scratch Books neemt de handdoek toch maar weer op.

Als het voor hun een interessante uitgave is, dan zullen ze het niet bij die éne titel laten.

Dus wat meer positivisme (ja, ik weet het, dat is eigenlijk een wetenschappelijk-filosofische strekking) zou wel beter zijn.

Er is nog eens een kans.

En die kans wordt niet gegeven met wat minderwaardige rommel van een of andere mangaka die ze toevallig goedkoop kunnen krijgen.

Dus grijpen die kans.

 

Ja, "De wachters van het Louvre" IS de manga van de dag. Zelfs de manga van de maand. Ik hoop dat we volgende jaar niet moeten zeggen dat het de manga van het jaar was, want dat zou betekenen dar er maar één was.

in het engels en frans verschijnen hopen mooie zaken hoor. als je een van de talen een beetje machtig bent....nederlandse manga is helaas dood.

Niet dus.

Ja, oké, maar als je alleen maar in het Nederlands leest, is Taniguchi wat totaal gebrek aan actie betreft, een uitzondering.

Bijna alle manga's die in het Nederlands zijn verschenen, bevatten actiescènes, alleen de ene meer dan de andere.

En wat in andere talen dan het Nederlands verschijnt, zal mij worst wezen.

Tenzij wat in het Japans verschijnt. Maar dat kan ik niet lezen.

Dus, laat die Nederlandse edities maar komen (ik heb zo ook al 371 manga's op mijn boekenplanken staan, dus dat ik andere talen dan Nederlands weer, is echt mijn probleem niet).