Wat valt allemaal onder de Klare Lijn?

[cinco]

5 minuten geleden, TDPB zei:

Meneer Johan is voor mij geen klare lijn.

 

Het is moeilijk te definiëren wat het is.

Het heeft kenmerken van de atoomstijl, maar de lijnvoering evolueerde ook sterk doorheen de reeks.

 

 

Zie je, toch een sterk verschil in uitwerking van de lijnen tussen de vroege albums (hierboven) en de latere albums (hieronder).

 

 

[TDPB]

Ander tekenmateriaal.

Zie ook Hermann, Franquin, Leemans en zoveel anderen.   De overstap van pen naar penseel of omgekeerd kan een drastische invloed hebben op het resultaat.

[hemweg]

 

De klare lijn zegt volgens mij iets over de lijnvoering en de heldere tekening .

De levendige en soepele lijn wordt niet als omtreklijn gebruikt, maar drukt ruimtelijkheid uit en draagt daardoor bij aan het realisme van de strip.  

De klare (heldere) tekening zonder arceringen of donkere vegen en de eenvoudige (lege) achtergrond zorgt ervoor dat de lichaamshoudingen en gezichtsuitdrukkingen benadrukt worden, wat weer de levendigheid versterkt.

Een mooi voorbeeld van ‘less is more’.

[TDPB]

14 uren geleden, hemweg zei:

De klare lijn zegt volgens mij iets over de lijnvoering en de heldere tekening .

De levendige en soepele lijn wordt niet als omtreklijn gebruikt, maar drukt ruimtelijkheid uit en draagt daardoor bij aan het realisme van de strip.  

De klare (heldere) tekening zonder arceringen of donkere vegen en de eenvoudige (lege) achtergrond zorgt ervoor dat de lichaamshoudingen en gezichtsuitdrukkingen benadrukt worden, wat weer de levendigheid versterkt.

Een mooi voorbeeld van ‘less is more’.

 

Maar dat geldt dus ook voor bijvoorbeeld 'Garfield'. Of 'Popeye'. En toch vallen die niet onder die noemer.

(die tweede zin, die slaat volgens mij wel nergens op)

[Peter Motte]

De term "klare lijn" werd voor de eerste keer gebruikt in een studie door een Nederlander die hem gebruikte om de stijl van Kuifje aan te duiden.

"Klaar" betekent "duidelijk".

Het betekent dus eigelijk dat de tekenstijl duidelijke tekeningen oplevert.

Het is zoals @hemweg schrijft: het is een stijl zonder arceringen of donkere vegen. Er zijn bijv. ook geen kleurnuances binnen één omtreklijn. Er kunnen wel verschillende nuances van groen zijn, maar die zitten dan in verschillende vakken. Daardoor worden de vakken duidelijk naast elkaar gezet. Bij Hergé dus geen gewassen tekeningen.

Er zijn ook geen schaduwpartijen. Willy Vandersteen vertelde daarover dat ze op de redactie eens een brief binnenkregen die erop wees dat er een fout in een tekening van Bobby (de hondà zat: een van de pootjes was zwart i.p.v. wit. De reden was dat dat pootje in de schaduw stond van het lichaam van de hond zelf. Maar, zei Vandersteen, de lezers begrepen dat niet. Dus werden de pootjes voortaan alle vier altijd wit.

Dat is de essentie van de klare lijn toegeschreven aan Hergé.

 

Die tendens werd bij Hergé heel ver doorgevoerd. Ik wees er al eens op dat ze er op een bepaald moment voor kozen om bewegingen altijd naar rechts te laten lopen (o.a. de crashlanding van het vliegtuig in Vlucht 714 is daarvan een goed voorbeeld: bij alle plaatjes die zich afspelen in het vliegtuig tijdens de landing besef je goed wat er gebeurt door die richting).

Ik ken de bron niet meer waar ik dat heb gelezen, maar het is dus wel zo.

Het is ook een stijl die zich ontwikkelde, dus je zult wel tegenvoorbeelden vinden.

 

Een ander vb. is dat de mond van de personages taat volgens de laatste uitgesproken lettergreep in de tekstballon. Vergeet niet dat de personages Frans spreken, en geen Nederlands. En de stand van de mond kan ook emoties uitdrukken.

 

Maar om niet te veel in details te vallen: het ligt voor de hand dat veel striptekenaars met een klare lijn werken.

Het is trouwens ook niet echt uitgevonden door Hergé et C°, want het werd al gebruikt in modebladen vóór Kuifje bekend was.

Het kleurgebruik is bedacht door Edgar Jacobs.

Het is dus kort door de bocht om te beweren dat Hergé de stijl zou hebben uitgevonden.

[hemweg]

 

De kunsthistoricus Ernst Gombrich schreef eens: ‘Art comes from art’.  Geen enkele kunstwerk of tekening is origineel. De tekenaar ziet iets, bewust of onbewust, wat hij/zij op een later moment (misschien jaren later) zal gebruiken.

Om volkomen origineel te zijn, is net zo moeilijk als in staat te zijn om als eerste het wiel uit te vinden. Picasso was een meester in het stelen van ideeën van anderen. Is hij daardoor een minder goed kunstenaar?

Zo ook Hergé en alle andere striptekenaars. Alle tekenaars worden beïnvloed door de tijd en omgeving waarin ze werken.

[Peter Motte]

Da's een heel leuke uitspraak om mee te scoren als cynicus tijdens een cafégesprek (of op een forum), maar het leert ons niet veel bij.

Feit is dat Hergé wordt naar voren geschoven als de uitvinder van iets dat hij helemaal niet is.

De pr-machine van Moulinsart doet haar werk.

[TDPB]

4 uren geleden, Peter Motte zei:

Die tendens werd bij Hergé heel ver doorgevoerd. Ik wees er al eens op dat ze er op een bepaald moment voor kozen om bewegingen altijd naar rechts te laten lopen (o.a. de crashlanding van het vliegtuig in Vlucht 714 is daarvan een goed voorbeeld: bij alle plaatjes die zich afspelen in het vliegtuig tijdens de landing besef je goed wat er gebeurt door die richting).

Ik ken de bron niet meer waar ik dat heb gelezen, maar het is dus wel zo.

Het is ook een stijl die zich ontwikkelde, dus je zult wel tegenvoorbeelden vinden.

 

Een ander vb. is dat de mond van de personages taat volgens de laatste uitgesproken lettergreep in de tekstballon.

 

Je hebt dat inderdaad al eens eerder gepost, waarna het heel gemakkelijk was om dat aan de hand van voorbeelden te ontkrachten. Je moet niet alles geloven wat je ergens leest.

[hemweg]

 

Vincent van Gogh wordt gezien als een van de voorlopers van het Expressionisme. Van Gogh zal nooit tijdens zijn leven gedacht hebben: ‘Ik word een van de voorlopers van het Expressionisme’ . Hij kon niet in de toekomst kijken. De kunstkenners gaven hem deze benaming.

Bij Hergé is het ongeveer ook zo. De term Klare Lijn werd in 1977 gelanceerd door Joost Swarte. Hergé was toen bijna (op het onafgeronde album Kuifje en de Alfa-kunst na) uitgetekend, zeker in de zogenaamde Klare-lijn-stijl.

[TDPB]

Voor mij staat 'de klare lijn' toch ook grotendeels synoniem met 'in de stijl van Hergé'.

[Peter Motte]

17 uren geleden, TDPB zei:

 

Je hebt dat inderdaad al eens eerder gepost, waarna het heel gemakkelijk was om dat aan de hand van voorbeelden te ontkrachten

Ik heb anders genoeg voorbeelden gezien om het te bevestigen. Je ziet over het hoofd dat de stijl zich gaandeweg heeft ontwikkeld.

Zoals ik hierboven schreef, zijn er enkele frappante vbn in Vlucht 714. Maar ja, als je het niet wilt bekijken...

[Peter Motte]

17 uren geleden, TDPB zei:

Voor mij staat 'de klare lijn' toch ook grotendeels synoniem met 'in de stijl van Hergé'.

 

Dat is nu eenmaal omdat die journalist het voor de eerste keer voor Hergé heeft gebruikt.

[dirk (monsieur toupet)]

Het is een erg rekbaar begrip. Ik zie dat volgende strips er op de Engelse Wikipedia onder geplaatst worden (waar ik toch vragen bij stel):

- Jommeke

- Suske en Wiske

- Alex

- De wereld van Edena - Moebius

- Jimmy Corrigan

- Berlin - Jason Lutes

De Franse Wikipedia heeft een heel uitgebreid artikel. Ook daar worden Vandersteen en (de vroege) Alex genoemd.

 

Geen idee of je Hergé de uitvinder van de Klare Lijn kan noemen, maar Kuifje is er wel het ijkpunt van.

[TDPB]

1 uur geleden, Peter Motte zei:

Ik heb anders genoeg voorbeelden gezien om het te bevestigen. Je ziet over het hoofd dat de stijl zich gaandeweg heeft ontwikkeld.

Zoals ik hierboven schreef, zijn er enkele frappante vbn in Vlucht 714. Maar ja, als je het niet wilt bekijken...

Ja, er zijn idd voorbeelden waarin de actie zich van links naar rechts afspeelt. Maar dat alleen bewijst de stelling natuurlijk niet. Want er zijn evengoed voorbeelden waarbij de actie zich van rechts naar links afspeelt. En laten we eerlijk zijn, véél meer andere mogelijkheden zijn er niet. En dat heeft volgens mij ook helemaal niets te maken met klare lijn. Dat is gewoon een logische keuze als je beweging in beeld wil brengen en je dat moet doen in opeenvolgende prentjes die van links naar rechts gelezen worden.

Wat de mondstandjes betreft: Kuifje heeft een zéér beperkt aantal mondstanden: klein streepje, cirkeltje en half cirkeltje. En misschien af en toe ook eens lachen. En die komen echt niet overeen met het laatste dat hij in ieder prentje zegt.

[Peter Motte]

Op 16/5/2021 om 17:25, cinco zei:

 

 

Dat is duidelijk geen klare lijn.

Dat zie je bijv. al in het eerste vakje linksboven door de schaduw aan de neus. Dat soort schaduwen komt in K niet voor.

Die gloed rond de spoken zou ook niet voorkomen in K.

 

[dirk (monsieur toupet)]

Die latere meneer Johan komt in de buurt van wat ik Klare lijn zou noemen. Het hoofd van meneer Johan is nog iets te karikaturaal getekend. Wat het diskwalificeert voor mij is het inkten: die vette lijn.

Die gloed rond de spoken zou inderdaad niet voorkomen in Kuifje, maar zou dat ook niet samenhangen met wat toen mogelijk was qua inkleuring? Het digitale heeft veel meer mogelijk gemaakt.

[cinco]

39 minuten geleden, Peter Motte zei:

 

Dat is duidelijk geen klare lijn.

Dat zie je bijv. al in het eerste vakje linksboven door de schaduw aan de neus. Dat soort schaduwen komt in K niet voor.

Die gloed rond de spoken zou ook niet voorkomen in K.

 

 

Ja, die latere albums zeker niet.

In de eerste strips van de reeks daarentegen leunt het veel dichter naar variaties op de Klare Lijn of Atoomstijl.

 

 

 

[cinco]

Twee badscènes eens vergelijken.

(ik kan me ook niet van de indruk ontdoen dat het eerste plaatje met Haddock in bad op perspectiefvlak niet klopt, maar ik kan me vergissen en het kan gewoon gezichtsbedrog zijn omwille van de tegels)

 

 

 

Dus boven een man badend in de Klare Lijn en onder een man badend in een niet gedefinieerde stijl die op het eerste zicht kenmerken heeft van de Klare Lijn, maar er toch van afwijkt door bijvoorbeeld die gekraste lijnen die als schaduwplekken fungeren achter zijn rug op de tegels.

 

 

[hemweg]

59 minuten geleden, Peter Motte zei:

 

Dat is duidelijk geen klare lijn.

Dat zie je bijv. al in het eerste vakje linksboven door de schaduw aan de neus. Dat soort schaduwen komt in K niet voor.

Die gloed rond de spoken zou ook niet voorkomen in K.

 

 

 

Ook Kuifje kent kleurvlekken in het gelaat, wat kan duiden op verschillende emoties, gezonde blos of overmatig drankgebruik.

 

 

[Peter Motte]

1 uur geleden, cinco zei:

Twee badscènes eens vergelijken.

(ik kan me ook niet van de indruk ontdoen dat het eerste plaatje met Haddock in bad op perspectiefvlak niet klopt, maar ik kan me vergissen en het kan gewoon gezichtsbedrog zijn omwille van de tegels)

 

 

Dus boven een man badend in de Klare Lijn en onder een man badend in een niet gedefinieerde stijl die op het eerste zicht kenmerken heeft van de Klare Lijn, maar er toch van afwijkt door bijvoorbeeld die gekraste lijnen die als schaduwplekken fungeren achter zijn rug op de tegels.

 

 

 

2

[Peter Motte]

1 uur geleden, hemweg zei:

 

 

Ook Kuifje kent kleurvlekken in het gelaat, wat kan duiden op verschillende emoties, gezonde blos of overmatig drankgebruik.

 

Het is tamelijk uitzonderlijk, maar vooral: het wordt niet gebruikt om volume aan te duiden.

[Peter Motte]

We kunnen ons ook afvragen of de klare lijn wel bestaat, en of het geen uitvinding is van een criticus-journalist die een aantal details over het hoofd heeft gezien.

[hemweg]

 

Striptekenaar Swarte wilde een compliment aan Hergé mee geven. De Klare Lijn was de verbinding tussen de twee tekenaars. Het moet allemaal niet te rigide opgevat worden. Net als stromingen in de kunst en in de muziek zijn er altijd uitzonderingen.